Hidatik kisti; Echinococcus granulosus isimli parazitin neden olduğu enfeksiyondan kaynaklı kistik yapıdır. Köpekler ve diğer konakçı etçil hayvanlarda bulunan bu parazitler, farklı yollarla insanlara bulaşır. Akciğer başta olmak üzere tüm organlarda kist hidatik oluşmasına neden olurlar.
Hidatik kisti, hayati organlarda yer aldığında ciddi sağlık problemlerine yol açar. Tedavi için cerrahi yöntem öncelikli tercih olmasına karşın, her hasta için bu durum geçerli değildir. Bazı hastalarda ilaç tedavisi ve iğne tedavisi gibi farklı yaklaşımlar kullanılır. Makalenin devamında, hidatik kisti ile ilgili bilinmesi gereken 6 detay yer almaktadır.
1 – Hidatik Kisti Nedir?
Hidatik kisti; Echinococcus granulosus isimli parazitten kaynaklanan, büyük oranda akciğerde görülen, hayvan kaynaklı bir enfeksiyondur. Parazitin neden olduğu enfeksiyonlar, iç organlarda farklı büyüklükte ve sayıda kistik yapıların oluşmasına neden olur. Hastalık, kist hidatik evreleri ile ilerler ve kişinin sağlığını farklı şekillerde tehdit eder. Zamanında tedavi edilmediğinde ölüm de dahil olmak üzere birçok olumsuz etkisi vardır.
Echinococcus granulosus, kist hidatiklerin temel nedenidir. Söz konusu bakteriler, köpek ve diğer etçil hayvanların bağırsaklarında yaşar. Parazitin bıraktığı yumurtalar, köpek dışkısı ile dışarı çıkar. Parazitler, köpek dışkısı ve enfekte olan diğer hayvanların etleri ile insanlara geçer. Büyük oranda köpek kaynaklı olduğundan, köpek kisti olarak da isimlendirilir.
Hayvan kaynaklı bir hastalık olmasından dolayı sokak köpekleri ile sürekli temas halinde olan ve hayvancılıkla uğraşan kişilerde daha sık görülür. Parazitten arındırılmamış hayvan dışlarıyla temas ve enfekte olan hayvanların etlerini tam olarak pişirmeden yemek, en ciddi risktir.
Hidatik kisti, çoğunlukla akciğerin alt lobunda ortaya çıkar. Kitle zaman içerisinde büyüyerek komşu organ ve dokuları sıkıştırmaya başlar. Buna bağlı olarak akciğer enfeksiyonu, solunum sıkıntısı, safra yollarının tıkanması gibi olumsuzluklar yaşanır.
Parazit kaynaklı yapılar, özellikle akciğerde ortaya çıktığında kanser ile benzerlik gösterdiği düşünülür. Ancak akciğer kanseri nedir sorusunun yanıtı ile bu rahatsızlığın tanımı tamamen farklıdır. Yani kist hidatik, kanser değildir.
2 – Hidatik Kisti Belirtileri Nelerdir?
Bu rahatsızlık, çoğunlukla akciğerde görülmesine karşın farklı organlarda da ortaya çıkabilir. Bu yüzden akciğer kanseri belirtileri gibi kesin ve net değildir. Belirtiler, kistin yer aldığı organa göre farklılık gösterir. Yaygın olarak görülen kist hidatik belirtileri şunlardır:
| Belirtiler | Açıklama |
| Nefes darlığı | Akciğerde büyüyen kist nedeniyle solunum yollarında baskı ve farklı sorunlar oluşur. Bu durum ise kendisini nefes darlığı olarak gösterir. |
| İştahsızlık | İştah ve kilo kaybı, yaygın görülen semptomlar arasındadır. Ancak bunların arkasında farklı rahatsızlıkların olma olasılığı gözden kaçırılmamalıdır. |
| Öksürük | Solunum sistemine olan olumsuz etkilerden kaynaklıdır. |
| Baş ağrısı | Beyinde ortaya çıkan kistler, baş ağrısı ve farklı nörolojik semptomlara yol açar. |
| Mide bulantısı | Yapıların büyümesi ile birlikte komşu organlarda baskı oluşur. Midede oluşan bu türden baskı nedeniyle bulantı ve kusma görülür. |
| Alerjik reaksiyon | Kistin patlaması nedeniyle alerjik reaksiyonlar meydana gelir. |
3 – Hidatik Kist Tanısı Nasıl Konur?
Hidatik kisti çoğunlukla spesifik belirtilere neden olmaz. Belli bir boyuta ulaştıktan veya sayısı arttıktan sonra bu belirtiler ortaya çıkar. Hasta şikayetlerinin oluşmasından sonra ise tanısı çok kolay bir şekilde konur.
Tanı için ultrason ve bilgisayarlı tomografi yöntemlerinden yararlanılır. Bu yöntemler, kistin yerini ve boyutunu net olarak gösterir.
Bir diğer tanı yöntemi ise kan testleridir. Echinococcus granulosus parazitine karşı vücudun ürettiği antikorlar kanda aranır. Bu antikorların varlığı, parazitin vücut içinde olduğunu gösterir. Ancak kistin yeri, büyüklüğü ve etkileri hakkında net bilgi vermez.
Tanı açısından akciğer kanseri teşhisi ile benzerlik gösterir. BT görüntüsünde tespit edilen bölge, yapısı sayesinde kötü huylu tümörlerden ayrılır. Prof. Dr. Semih Halezeroğlu, hastalara uygun tanı yöntemleriyle, en doğru tanıyı gerçekleştirir.
4 – Kist Hidatikten Korunma Yolları
Hidatik kisti, insan sağlığı için ciddi bir tehdittir. Tedavisi de her zaman kolay olmayabilir. Ancak bu hastalıktan korunması çok kolaydır. Korunmak için dikkat edilmesi gerekenler, şunlardır:
- Enfekte hayvanların etlerini tüketmemek
- Hayvan dışkısı ile temas etme olasılığı olan meyve ve sebzeleri yememek
- Besinleri tam olarak pişirmek
- Hijyene dikkat etmek
- Küçük çocukların hayvan dışkısı ile temaslarını engellemek
Basit korunma yöntemleri ile söz konusu hastalığın ortaya çıkma olasılığı neredeyse sıfıra indirilir. Birçok hastalık için bu kadar kolay korunma imkanı yoktur. Örneğin; akciğer kanseri türleri için kesin korunma yollarından bahsetmek zordur.
5 – Hidatik Kisti Tedavisi Nasıl Yapılır?
Hidatik kisti tedavisi için iki temel yaklaşım vardır. Bunların ilki ameliyattır. Ameliyat ile kistin dışarı çıkarılması ve bölgenin temizlenmesi, etkili sonuç verir. Ancak cerrahi işlem, tıpkı akciğer kanseri tedavisi sürecinde olduğu gibi her hastada mümkün değildir.
Bir diğer seçenek ise ilaç tedavisidir. Cerrahi işlemin mümkün olmadığı vakalarda tercih edilir. Uzun süreli olarak uygulanan ilaç tedavisi, yapının içinin boşalmasını sağlar. Buna karşın içi boş olan yapılar, yeni bir enfeksiyon kaynağına dönüşebilir. Bu yüzden akciğer kist hidatik tedavisi için ilk seçenek cerrahi işlemdir.
6 – Hidatik Kisti Ameliyatı
Hidatik kisti ameliyatı, açık ve kapalı olmak üzere iki farklı yöntemle yapılır. Gelişen tıbbi teknoloji ile birlikte akciğer kanseri ameliyatı da dahil olmak üzere neredeyse tüm operasyonlarda bu şekilde iki seçenek vardır.
Açık ameliyatta torakotomi denilen yöntem uygulanır. 5 ve 6. kaburgalar açılarak akciğerlere ulaşılır. BT görüntüleri ile tespit edilen kistler büyük bir özenle çıkarılır. Hidatik kisti çıkarılmadan önce patlama olasılığına karşın her türden önlem alınır. Kistin çıkarılmasının ardından bronş ağızları ve oluşan boşluk kapatılır.
Kapalı ameliyatta (VATS Yöntemi) ise tüm bu işlemler kapalı olarak gerçekleştirilir. Kistin patlatılmaması temel kriterlerden biridir. Zira patlaması durumunda, içindeki sıvı akciğer boşluğuna yayılır ve alerjik reaksiyona neden olabilir. Böyle bir durumda ölüm de dahil olmak üzere çok sayıda olumsuz senaryo yaşanır.
Hidatik kisti ve akciğer kanseri tedavi yöntemleri alanında büyük bir deneyime sahip olan Semih Halezeroğlu, hastaların bu süreci sorunsuz olarak geçirmesi için gereken hassasiyeti gösterir. Söz konusu hastalıklar ve tedavi yöntemleri hakkında daha fazla bilgi almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Sıkça Sorulan Sorular
Hidatik kisti ile ilgili sık sorulan sorular ve bunların yanıtları aşağıda yer almaktadır.
1 – Kist Hidatik Nedir?
Hidatik kisti; köpeklerde ve diğer konakçı hayvanlarda bulunan Echinococcus granulosus isimli bakterinin insanlara geçmesi sonucunda akciğer ve karaciğer gibi organlarda oluşturduğu kistik yapılardır. Bu yapıların için sıvı doludur. Komşu organ ve dokulara neden olarak farklı sağlık sorunlarına yol açarlar.
2 – Kist Hidatik Öldürür Mü?
Hidatik kisti, cerrahi işlemle tedavi edilir. Kist patlatılmadan vücut dışına çıkarılır. Ayrıca bazı vakalarda cerrahi işleme gerek kalmadan ilaçla da tedavi yapılır.
3 – Köpek Kisti Belirtileri Nelerdir?
Kistin yer aldığı organa göre belirtiler farklılık gösterir. Akciğerdeki hidatik kisti öksürük ve nefes darlığı gibi semptomlara yol açarken, karaciğerde olduğunda ise safra yollarının tıkanması ve sarılık gibi belirtilere neden olur.
4 – Hidatik Kisti Patlarsa Ne Olur?
İçinde sıvı olan hidatik kisti alerjik reaksiyona yol açabilir. Böyle bir durumda hastaya hemen müdahale edilmesi gerekir. Müdahale geciktiğinde ölüm gibi istenmeyen sonuçlar ortaya çıkar.
5 – Hidatik Kist İnsandan İnsana Bulaşır mı?
Bu hastalığa neden olan parazit insandan insana bulaşmaz. Sadece enfekte hayvanların etinden veya parazit taşıyan hayvan dışkısından bulaşır.
6 – Köpek Kisti Hangi Organlarda Görülür?
Neredeyse tüm organlarda görülebilir. Köpek kisti ameliyatı olanların yorumları incelendiğinde çoğunlukla akciğer ve karaciğerde görüldüğü fark edilmektedir.