Akciğer kanseri en ölümcül kanser türlerinden biridir. Normal akciğer hücrelerinin anormal bir şekilde büyümesi ve mutasyona uğraması sonucu meydana gelir.
Akciğerlerin en önemli görevi vücuda oksijen alınmasını ve yaşamsal aktiviteler sırasında oluşan karbondioksitin vücuttan atılmasını sağlamaktır. Ancak akciğerdeki doku ve hücreler kontrolsüz bir şekilde çoğaldığında akciğer kanserini oluşturur.
Akciğer Kanseri Neden Olur?
Günümüzde kansere sebep olan en önemli etken sigara gibi tütün ürünlerinin kullanımıdır. Ancak akciğer kanseri genetik mi sorusu da sıklıkla sorulmaktadır. Kanserin risk grupları içerisinde ailesinde bu kanser türüne sahip olan kişilerde yer almaktadır.
Bunların dışında kansere sebep olan durumlar oldukça fazladır. Kanserin sebepleri arasında;
- Kimyasal maddelere maruz kalmak
- Toprakta bulunan radyasyon ve rodan gazı gibi akciğere zarar verecek maddelere maruz kalmak
- Hava kirliliğine maruz kalmak
- Sigara ve tütün içerikli ürünler kullanmamış olmasına karşın sigara dumanına maruz kalanlarda kanser olasılığı artmaktadır.
Akciğer Kanseri Türleri Nelerdir?
Bu kanser türü küçük hücreli dışı akciğer kanseri ve küçük hücreli akciğer kanseri olarak iki ana gruba ayrılmaktadır. Bunlardan küçük hücreli olanlar daha nadir görülmektedir. Tüm kanserlerin %10-15’ini oluşturmaktadır.
Küçük hücreli ve küçük hücreli olmayan kanserler içerisinde farklı hücre cinsleri bulunmaktadır. Bunlar arasında en sık görülenler şöyledir;
| Kanser Türleri | Farklı Hücre Cinsleri |
| Küçük hücreli olmayan kanserler |
|
| Küçük hücreli kanserler |
|
Bu kanserlerde nötr ayrımı yapılmadan bazı tıbbi gerekçeler bulunmaktadır. Özellikle küçük hücreli kanserlerin çoğalma ve başka organlara yayılma hızı daha yüksektir. Bu nedenle küçük hücreli kanserlerde başvurulacak tedavi yolları, küçük hücreli olmayanlara göre farklı uygulanmaktadır.
Akciğer Kanseri Belirtileri Nelerdir?
Erken dönemde yani kanserin yeni ortaya çıktığı dönemlerde kanser oldukça küçüktür. Bu nedenle hastaların çoğunda herhangi bir yakınma olmayabilir. Yine de kanser erken evde olsa bile hastalıkla doğrudan ilgisi olmayan bazı belirtiler ortaya çıkabilir. Bu doğrultuda akciğer kanserinin en sinsi 9 belirtisi şu şekildedir;
- Öksürük
- Ses kısıklığı veya ses değişikliği
- Ödem
- Nefes darlığı
- Yorgunluk
- Kilo kaybı
- Ateş
- Vücut ağrısı
- İştah kaybı
Hastalığın yayılma durumu ve boyutuna göre kanser evrelendirilmektedir. Bu yolla uzmanlar, hem tedavi şekli konusunda karar verebilir hem de hasta hastalık hakkında daha net bir fikre sahip olabilir. Hastalığın evrelere göre belirtileri şu şekildedir;
1 – Akciğer Kanseri 1. Evre Belirtileri
Hastalığın başlangıcı 1. evresidir. 4 cm’den küçük tümörler 1. evre olarak değerlendirilir. Bu evrede herhangi bir belirti görülmeyebilir. Ancak 2-3 haftaya kadar geçmeyen öksürük, ilk evlerde ortaya çıkmaktadır.
2 – Akciğer Kanseri 2.Evre Belirtileri
Bu evrede lenf bezi gruplarında kanserin yayılmasının olup olmadığına bakılmaktadır. Kanser lenf bezlerine yayılmışsa 2. evre veya 3. evre olarak adlandırılır. Bu evrede de yine yorgunluk, öksürük, kanlı balgam, göğüs, sırt ve omuz ağrısı görülmektedir.
3 – Akciğer Kanseri 3. Evre Belirtileri
3. evre kanserlerde; kanser kaburga, damarlar, diyafram, kap ve yemek borusu gibi dokulara uzama göstermektedir. Eğer kan yoluyla hasta vücuduna yayılmış bir kanser veya dokulara yayılmış bir tümör varsa, hastalık 3. evre olarak nitelendirilmektedir. Bu evredeki belirtiler ise şu şekildedir;
- Kronikleşen öksürük
- Kronikleşen yorgunluk
- İştah kaybı ve buna bağlı olarak gelişen kilo kaybı
- Vücudun belirli bölgelerinde ödem oluşması
- Sıklaşan vücut ağrıları
- Ateş
- Nefes darlığı
- Göğüs ağrısı
4 – Akciğer Kanseri 4. Evre Belirtileri
Akciğer kanseri son evre 4. evredir. Bu evrede hastalık; kemik, böbrek üstü bezi, beyin, karaciğer ve diğer organlara yayılma göstermiştir. Akciğer kanseri 4. evre ölüm belirtileri oldukça şiddetli olup hastalar kendilerini yorgun hissetmektedir. Çünkü bu evrede olan hastaların durumu gittikçe kötüye gider. Kanserin ilerlemesi ve son evre olması nedeniyle akciğer kanseri 4. evre kurtulma şansı oldukça düşüktür.
Bu evrede görülen belirtiler şu şekildedir;
- Yutkunma güçlüğü
- Kronikleşen ve kötüleşen öksürük
- Geçmeyen ses kısıklığı
- Kanlı balgam
- Nefes alıp verirken hırıltı ve nefes darlığı
- Uzuvlarda zayıflama ve uyuşma
- Parmaklarda şekil bozukluğu
- Parmaklarda çomaklaşma
- Boyunda yumru oluşması
- Sarılık
- Baş ağrısı
- Baş dönmesi
- Tekrarlayan akciğer enfeksiyonları
Akciğer Kanseri Teşhisi Nasıl Konulur?
Erken evrede akciğer kanseri tanısı koymanın en güvenilir yolu; Dünya Sağlık Teşkilatı’nın da önerdiği şekilde kanserin gelişmesi açısından riskli olan kişilerin her yıl düzenli olarak yılda bir kez düşük doz, tarama amaçlı bilgisayarlı tomografi çektirmesi olmaktadır.
Kanser için risk grubu arasında olan kişiler çoğunlukla sigara kullanımına bağlı olarak belirlenmiştir. Risk grupları şöyledir;
- 50-80 yaş grupları arasında olup halen yılda 20 paket sigara tüketen ve sigarayı 15 yıldan daha kısa bir süre önce bırakmış olanlar
- 1. derece akrabaları içerisinde bu kanser türüne sahip olanlar
- Pulmoner fibrozis veya KOAH hastalığı olanlar
Bu kişilerde kanser teşhisinin konulabilmesi için öncelikle fiziki muayene son derece önem teşkil eder. Bu muayenede hastanın dış görünümündeki bozukluklar, solunum seslerindeki değişiklikler, ses kısıklığı ve vücudun farklı yerlerindeki şişlikler tespit edilir.
Akciğer Kanseri Tanısı İçin İstenilen Tetkikler
Kanser türleri için en önemli radyolojik inceleme tekniği bilgisayarlı tomografidir. Akciğer tomografisi, milimetrik lezyonlar olmak üzere her türlü hastalık durumunu net olarak ortaya koymaktadır. Düz akciğer grafisi erken evdeki kanserlerin teşhisinde yeterli değildir. Ancak şüpheli bir durum mevcutsa yani kanser büyük diğer yapılarla ilişkili ise, uzmanlar farklı tetkiklerde isteyebilmektedirler.
Hastada kanser şüphesi bulunuyorsa tecrübeli bir radyoloji uzmanı, göz cerrahisi uzmanı ve göğüs hastalıkları uzmanı birlikte ayrıntılı bir inceleme yapar. Akciğer bilgisayarlı tomografide şüpheli bir durum varsa uzmanlar şu tetkiklerin yapılmasını istemektedir;
- PET-BT çekimi
- Doğrudan operasyon ile şüpheli kitlenin çıkarılması
- İğne biyopsisi
- Bronkoskopi
- MR
- Cerrahi biyopsi
- Mediastinoskopi
Akciğer Kanseri Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Akciğer kanseri tedavisi uluslararası tedavi rehberi önerileri dikkate alınarak yapılmaktadır. Dolayısıyla içerisinde göğüs hastalıkları, göğüs cerrahisi, radyasyon onkolojisi, medikal onkoloji, radyoloji, patoloji ve nükleer tıp uzmanlarının bulunduğu bir kurul oluşturulmaktadır. Tedaviye bu kurul karar vermektedir.
Kurul tarafından tedaviye karar verilirken kanserin evresi, cinsi ve hastanın genel sağlık durumu dikkate alınmaktadır. Bazı akciğer hastalarında sadece ameliyat uygulanmasına ve diğer tedavileri gerek olmadığına karar verilir. Bazı hastalarda ise ameliyat, kemoterapi, akıllı ilaçlar, ışın tedavisi, radyoterapi veya immünoterapi gibi yöntemlerin bir arada uygulanmasına karar verilir. Prof. Dr. Semih Halezeroğlu, akciğer kanseri hastalarına en doğru ve etkili tedaviler uygulamaktadır.
Oluşturulan kurul hastalar için en doğru tedavi yöntemini tespit eder ve tedaviye başlanması yönünde plan oluşturur.
1 – Kemoterapi
Kemoterapi vücutta hızla çoğalma gösteren kanserli hücrelerin çoğalmasını engelleyen bir ilaç tedavisidir. Vücutta bulunan saçlı deri, sinir, mide ve deri gibi yapılarda hücreler hızlı çoğaldıkları için kemoterapi ilaçları bu tür dokulara zarar verme eğilimindedir. Bu nedenle kemoterapinin zararlarının uzun süreli olmaması için, tedavinin belli bir sürenin üzerinde uygulanması mümkün değildir.
Kemoterapi ile ilgili detaylar şöyledir;
- Kemoterapi ilaçları hastalara damar yolu ile verilir.
- Kemoterapiden önce hasta ayrıntılı bir şekilde incelenir. Muayene ve kan analizleri yapılan hastada zararlı bir etkinin oluşmasının önüne geçilir.
- İlaçlar 3 haftada bir uygulanır. Ancak doktor bu planda bir değişikliğe gidebilir.
- Kemoterapi uygulamasına kanserin cinsine göre karar verilir.
2 – Hedefe Yönelik Tedavi- Hedefe Yönelik Akıllı ilaçlar
Bu ilaçlara akıl ilaçlar denilmesinin nedeni ilaçların kemoterapide olduğundan farklı olarak hızlı çoğalan hücrelere değil, sadece kanserli hücreler üzerinde etki etmesidir. Fakat bütün kanserlerde akıl ilaçların kullanılması uygun değildir. Özellikle tedavinin etkili olabilmesi için kanser hücrelerinde bu ilaç tarafından yakalanacak özel bir yapının olması gerekmektedir.
Biyopsi ile alınan kanser hücrelerinde genetik inceleme yapılır. Eğer hücrede akıl ilaca yanıt verecek reseptör mevcut ise ilaçlar kullanılmaya başlanır. Bu ilaçlar tablet şeklindedir. Ne kadar kullanacağı konusuna ise onkoloji uzmanı karar vermektedir. Uzman hastanın genel durumu ve kanserin evresine göre bu süreyi belirler.
3 – Işın tedavisi – Radyoterapi
Kanserin dışarıdan verilen özel bir ışın yoluyla tedavisinin yapılmasına ışın tedavisi denir. Gelişmiş bir radyoterapi uygulamasının olması hastanın akciğer dokusuna en az zarar verilerek uygulamanın yapılmasını kolay hale getirmiştir.
Klasik olarak uygulanan ışın tedavileri dışında günümüzde SBRT denilen Cyberknife gibi ışınlama teknikleri de, tedavide başarılı sonuçlar vermeye başlamıştır.
4 – İmmunoterapi
Son yıllarda kanser tedavilerinde önemli gelişmeler olmuştur. Bunlardan biri de immunoterapidir. Tedavi kanserin hücre cinsine ve kanser hücresindeki reseptörlerin varlığına göre belirlenmektedir. Tedavi kemoterapi gibi damar yoluyla hastanede uygulanmaktadır.
Akciğer Kanseri Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Akciğer kanseri ameliyatları 1. ve 2. evrede gerçekleşmektedir. Bazı durumlarda ise 3. evrede yapılır. Kanser dokusunun tamamen çıkartılmasını sağladığı için en etkili yöntem cerrahi tedavi yöntemleridir. Ameliyat kapalı ve açık olmak üzere iki farklı şekilde gerçekleştirilir.
Günümüzde en çok tercih edilen kapalı yöntemlerdir. Tek Port VATS denilen kapalı yöntem hastaya en az zararı verildiği için sıklıkla kullanılır. Tek bir kesi atılarak operasyon tamamlanır. Açık yöntem kapalı yöntemin tercih edilmediği zamanlarda yapılmaktadır.
Akciğer Kanseri Öldürürmü?
Bu kanser türü ölüm oranı en yüksek kanserler arasındadır. Ancak gelişen tedavi seçenekleri ile 1. ve 2. evrede tespit edildiğinde tedavide başarı oranı yüksektir.
Sık Sorulan Sorular
Her yıl ortalama 1.7 insanın ölümüne sebep olan kanser ile ilgili en çok sorulan sorular şöyledir;
1 – Akciğer Kanserinin İlk Belirtileri Nelerdir?
Henüz ciddi boyutlara ulaşmamış olan kanserlerde herhangi bir belirti görülmeyebilmektedir. Ancak kanserin 1. evresinde öksürük, hırıltı, nefes darlığı, yorgunluk ve balgam gibi belirtiler görülebilir.
2 – Akciğer Kanseri En Fazla Kaç Yıl Yaşar?
Küçük hücreli kanserlerde kemoterapiler ile ortalama 14 ile 20 ay arası sağ kalım süresi bulunmaktadır. İleri akciğer kanseri evreleri bakımından bu süre en fazla 9-11 aydır. Belirtilen süreler ortalama olup hastanın sağlık durumu ve kanserin hücre tipine göre değişiklik gösterir.
3 – Akciğer Kanserinden Kurtulma Şansı Var mı?
İlk evrelerden teşhis edilen kanserlerde başarı oranı yüksek olmaktadır. Bu nedenle akciğer kanseri kurtulma şansı ilk evrelerde yüksektir.