Akciğerde su toplaması veya akciğerde sıvı birikimi, tıp literatüründe plörezi ya da plevral efüzyon olarak adlandırılan bir tür akciğer hastalığıdır. Akciğer hastalıklarının diğerlerinde de olduğu gibi, ciddi bir sağlık sorunudur. Maalesef çeşitli nedenlerden dolayı akciğerde su toplaması durumunu yaşayan birçok hasta bulunmaktadır. Bu hastalar, yaşadıkları duruma ilişkin bilgi sahibi olmayı istemekte ve araştırma yapmaktadır.
Hastaların yaşadığı durumun ne olduğunu bilmesi, belirtilerin farkında olması son derece önemlidir. Böylece yaşadıkları durum karşısında bilinçli olup vakit kaybetmeden doktora başvururlar. Bu nedenle hastanın yaşadığı çeşitli belirtilerin neyden kaynaklı olabileceği konusunda bilgi sahibi olması gerekir. Peki akciğerde su toplaması (plörezi) nedir, neden oluşur ve belirtileri nelerdir?
Akciğerde Su Toplaması (Plörezi) Nedir?
Bir diğer adı plevral efüzyon olan akciğerde su toplaması, hastanın nefes almasını zorlaştıran bir hastalıktır. Diğer akciğer hastalıklarında olduğu gibi hastanın gündelik hayatını zorlaştırır, işlevselliğini düşürür ve konforunu bozar. Hastanın tedavi olmadığı sürece ciddi sonuçlar ile yüzleşmesine sebep olur.
Plevral efüzyon, plevra içerisinde su birikmesi olarak tanımlanabilir. Akciğer kesesinde su birikmesi, nefes almayı oldukça güç bir hale getirmektedir. En fazla 20 milimetre düzeyinde olması gereken bu sıvının emiliminin azalması ya da sıvı salınımının artması sonucunda sıvı birikimi meydana gelebilir. Bu durumda plöreziye yol açabilir. Biriken plevral sıvı akciğerlere baskı yapar, nefes almayı güçleştirir ve farklı hastalıklara yol açabilir.
1 – Akciğerde Su Toplaması Neden Olur?
Akciğerde su toplaması neden olur sorusuna net bir cevap vermek zordur. Çünkü bu hastalığın birçok sebebi olabilir. Net bir cevap alabilmek için uzman göğüs hastalıkları doktorundan tanı almak gerekmektedir. Uzman doktorunuz, sizi muayene edip gerekli incelemeleri yaptıktan sonra bu durumun neyden kaynaklı olduğunu size söyleyecektir.
Akciğerde su toplaması neden olur sorusunun pek çok cevabı bulunmaktadır. Plevral efüzyona sebep olan hastalıkların bir kısmı akciğerle ilgiliyken bir kısmı akciğerden bağımsız çeşitli hastalıklar olmaktadır. Akciğerde su toplaması nedenleri şunlardır:
- Verem
- Akciğer apsesi
- Akciğer kanseri
- İnterstisyel akciğer hastalığı
- Zatürre
- Asbest soluması
- Akciğer embolisi
2 – Akciğerin Su Toplanmasına Neden Olabilen Çeşitli Hastalıklar
Akciğerde su toplaması olayı çeşitli hastalıkların bir belirtisi olarak sıklıkla görülebilmektedir. Bu hastalıklar akciğer ile alakalı olabildiği gibi akciğerden bağımsız hastalıklar da olabilmektedir. Yukarıda sıralanan hastalıklar akciğerin su toplamasına sebep olabilen akciğerle ilgili hastalıklardır. Bu duruma sebep olabilen akciğerle bağımsız hastalıklar ise şunlardır:
- Kalp yetmezliği
- Böbrek yetmezliği
- Metabolizma bozukluğu
- Viral enfeksiyon
- Enfeksiyonlar
- Sistemik hastalıklar
- Mantar enfeksiyonu
- Kullanılan bazı ilaçlar
- Plevra kanseri (mezotelyoma)
- Bakteriyel enfeksiyonlar
- Pulmoner embolizm
- Kaburga kırığı
- Kalp cerrahisinden kaynaklanan komplikasyonlar
- Karaciğer rahatsızlıkları
- Tüberküloz
- Yaygın atelektazi / Akciğer büzülmesi
- Pulmoner hipertansiyon
3 – Akciğerde Su Toplanması Belirtileri Nelerdir?
Akciğerde su toplaması belirtileri, bu duruma sebep olan hastalığa göre değişmektedir. Her hastalıkta olduğu gibi bu hastalıkta da belirtilerin ne olduğunu bilmek, belirtileri fark edip anlamlandırabilmek gereklidir. Çünkü belirtiler bilinirse böyle bir durum yaşanıyor olabileceği kişi tarafından anlaşılır ve gecikmeden doktora başvurulabilir. Tedbirli olmak ve belirtileri göz ardı etmemek gerekmektedir.
Plörezinin belirtileri şunlardır:
- Göğüs ağrısı
- Nefes darlığı
- Nefes alırken batma hissi
- Öksürük
- Akciğerlerin yeteri kadar çalışamamasından kaynaklı yorulma
4 – Akciğerde Su Toplanması Tanısı Nasıl Konur?
Akciğerde su toplaması, birçok hastalığın olası göstergesi olabileceği için doktorunuzun tanı koyması ve hangi hastalıktan kaynaklandığını belirlemesi gerekir. Uzman doktorunuz şikayetinizi ve öykünüzü dinledikten sonra teşhisin konulması için sizden birtakım tetkikler isteyebilir. Bunlar şu şekildedir:
- Akciğer röntgeni
- Torakoskopi
- Utrasonografi
- Bilgisayarlı tomografi
- Torasentez
Akciğer Su Toplaması Tedavisi Nasıl Olur?
Akciğer su toplaması nasıl geçer diyorsanız öncelikle tedavi olmanız gerekir. Tedavi çeşitli şekillerde olabilir ve bunlar farklı zamanlar alabilir. Akciğerde su toplanması tedavisi ne kadar sürer sorusunun cevabı uygulanan tedavi yöntemine göre değişir. Göğüs Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Semih Halezeroğlu, Acıbadem Maslak Hastanesi’nde göğüs cerrahisi ekibiyle beraber hastalarını başarıyla tedavi etmektedir.
İzlenecek tedavi için ilk olarak plevral efüzyonun sebebi anlaşılmalıdır. Akciğerde su toplaması altında yatan sebepler ortaya çıkarıldıktan sonra nasıl tedavi edileceği netleştirilir. Plevral zarda sıvı birikmesi enfeksiyondan kaynaklanıyorsa antibiyotik tedavisi uygulanır. Eğer akciğerde su toplanmasının sebebi bir hastalıktan kaynaklanıyorsa o hastalık tespit edilip hastalığa yönelik tedavi uygulanır.
Akciğerin su toplamasında sıvı tahliyesi sağlanır. Sıvı tahliyesi çeşitli yöntemlerle yapılır:
| Yöntem | Açıklaması |
| Drenaj | Plevral bölgede biriken sıvı, kaburgaların arasından yerleştirilen bir tüp ya da iğne yardımıyla alınır. |
| Plörodez | Fazla sıvı tahliye edildikten sonra tekrar sıvı birikmesini önlemek için göğüs boşluğuna hastanın kendi kanı veya bir ilaç enjekte edilir. Böylece plevra katmanlarının birbirine yapışması sağlanır. |
| Plörektomi / Dekortikasyon | Plevra kanserinde sıkça kullanılır. Plevranın sıvı üretiminden sorumlu olan katmanı göğüs duvarına yapışıktır. Bu katman ameliyatla çıkartılarak oluşabilecek plevral efüzyon önlenir. |
Ciğerlerin Su Toplaması Öldürür mü?
Ciğerlerin su toplaması yoğun bakım hatta ölüm gibi ciddi sonuçlara yol açabilir. Bu durum, soruna kaynaklık ede hastalığa göre değişir. Yani akciğerde su toplanmasına sebep olan hastalık ciddi bir hastalıksa ölümcül sonuçlar gerçekleşebilir. Akciğerin su toplaması, bir hastalığın sonucu olarak görülebilen bir durumdur. Yani akciğerin su toplamasının birçok nedeni olabilir.
Örneğin akciğer kanserinin plevra boşluklarına sıçraması doğrudan ölümcül olabilmektedir. Ayrıca enfeksiyon kaynaklı hastalıklar tedavi edilmezse veya yanlış tedavi uygulanırsa ölümcül sonuçlar doğurabilir.
Sık Sorulan Sorular
Akciğerde su toplaması başlı başına bir rahatsızlık olabileceği gibi başka bir rahatsızlığın ya da kanser, verem gibi ciddi hastalıkların bir belirtisi de olabilmektedir. Bu yazıda akciğerde su toplaması (plörezi) nedir, sebepleri nelerdir, belirtileri nedir, tanısı nasıl konur, tedavisi nasıl yapılır gibi sorular ele alındı. Bu konu ile ilgili hasta ve hasta yakınlarının sıklıkla sorduğu sorular ise şu şekilde…
1 – Akciğer Su Toplaması Nasıl Geçer?
Akciğerde su toplaması yaşayan hastanın bu durumdan kurtulması için doktoruna başvurması ve tedavi olması gerekmektedir. Hastanın tedbirli olması ve semptomlarını göz ardı etmemesi gerekir. Plörezinin oluşmasına neden olan durumun enfeksiyon kaynaklı gerçekleşmesi durumunda antibiyotik takviyeli ilaç tedavisi devreye girmektedir. Bu tedavi yöntemi ile hasta, yaşadığı bu zor durumdan kolay bir şekilde kurtulabilmektedir.
Uygulanan tedavi hastalığın ciddiyetine göre de değişmektedir. Verem hastalarında plörezi durumu bir semptom olarak görülmektedir. Verem hastalarının yaşadığı plörezi durumunu giderecek ilaç tedavisi, uzman doktorun da görüşü göz önüne alınarak ana tedaviyi destekleyecek biçimde uygulanmaktadır.
2 – Akciğerde Su Toplaması Ne Zaman Geçer?
Akciğerde su toplaması durumunun ne zaman geçeceği; uygulanan tedaviye, hastanın yaşadığı durumun ciddiyetine, hastanın durumunun altta yatan nedenine bağlı olarak değişmektedir. Öncelikle bu komplikasyonun geçmesi için doktorunuza danışmanız ve onun uygun bulduğu şekilde tedavi olmanız gerektiğini unutmayın.
Akciğerde su toplaması hastalığının tedavisinde genelde toplanan suyun alınması tedavisi uygulanır. Sıvı alınacak tarafa iğne ile lokal anestezi işlemi uygulandıktan sonra, steril bir iğne ile bölgede biriken sıvı alınır. Hasta bu işlem esnasında hafif düzeyde bir ağrı hissedebilir. Bu işlem genellikle 10 – 15 dakika sürer.
3 – Akciğer Kanseri Su Toplaması Kaçıncı Evre?
Su toplama durumu, akciğer kanseri vakalarında sıklıkla karşılaşılan bir durumdur. Akciğer kanserleri genellikle akciğerde su toplaması yaşarlar. Akciğer zarı kanseri, sıvı toplanması belirtisini genellikle 2. evrede gösterir. Nitekim akciğer zarı kanserinin (Mezotelyoma) belirtileri şu şekildedir:
- Akciğerlerin su toplaması
- Nefes darlığı
- Ağrı
- Açıklanamayan kilo kaybı
- Nadir de olsa akciğer kanserine benzer öksürük
4 – Akciğerde Biriken Su Nasıl Alınır?
Akciğer bölgesinde sıvının dolduğu bir boşluk vardır. Bu boşluk plevral bölgedir. Bu bölgeye dolan su, akciğerde su toplaması rahatsızlığına neden olabilir. Akciğerde su toplaması komplikasyonu ile ilgilenen doktorlar, bu rahatsızlığı ortadan kaldırmak için plevral bölgede biriken ya da toplanan suyu çekerler. Bunun için de hastaya özel bir işlem uygularlar.
Plevral boşluktan sıvı alma işlemi, torasentez olarak adlandırılmaktadır. Bu işlem semptomları hafifletmek noktasında çok değerli bir işlem olmasının yanı sıra tanı koymada da uygulanmaktadır. Torasentez işlemi, çoğunlukla lokal anestezi altında yapılır ve plevral bölgedeki sıvı ince bir iğne aracılığı ile çekilir. Böylece akciğerde su toplaması sıkıntısı çeken hastaya yardım edilmiş olur.