Bebeklerde akciğer kisti; doğumsal nedenlerle oluşan, içi hava veya sıvı dolu olan boşluklardır. Kistler, bebekler henüz anne karnındayken oluşur. Çoğunlukla doğumu etkilemese de akciğeri ve kalbi baskı altına alabilir. Sorunsuz bir doğum süreci sonrasında bebeklerde görülen akciğer kistlerinin takip edilmesi ve uygun zamanda tedavilerine başlanması gerekir.
Yazının devamında, bebeklerde akciğer kisti ile ilgili tüm detayları bulabilirsiniz.
Bebeklerde Akciğer Kisti Nedir?
Bebeklerde akciğer kisti; doğumsal nedenlerle meydana gelen, içi hava veya sıvı dolu keseciklerdir. Kistler, yer aldığı bölgeye ve yayılım durumuna göre bebekleri farklı şekillerde etkiler. Bazı küçük kistler, belirtiye neden olmazken bazıları ise özellikle 1 yaşından sonra ciddi solunum problemlerine yol açar.
Doğumsal bebek kistlerinin üç farklı tipi vardır. Bunlar, aşağıdaki gibidir:
- Doğumsal Kistik Adenomatoid Malformasyon
- Pulmoner Sekestrasyon
- Lober Amfizem
Kistler, yeni doğan bebekte akciğerde leke olarak fark edilir. Çoğu zaman anne karnında yapılan ultrasonografide gözükür. Konumuna ve etkilerine göre hangi tür olduğu, daha anne karnındayken belirlenir.
Kistler, kanser ile yakın ilişki içindedir. Bazılarının kötü huylu tümöre dönüşme riski vardır. Dolayısıyla akciğer kanseri nedir sorusu ile bu konunun ilişkili olduğunu ifade etmek yanlış olmayacaktır.
Bebeklerde Akciğer Kisti Neden Oluşur?
Bebeklerde akciğer kisti, çoğunlukla anne karnındaki gelişim sürecinde oluşur. Solunum sistemi ile solunum yollarının gelişmesi sırasında ortaya çıkan problemler ve anomaliler, kistlerin temel nedenidir. Soruna ve etkilerine göre farklı türde oluşumlar meydana gelir.
Büyük kısmı doğumsal kaynaklı olsa da sonradan oluşan kistler de vardır. Özellikle geçirilen enfeksiyonlar, yeni doğan bebekte kist nedeni olarak kabul edilir. Enfeksiyon hastalıklarından kaynaklı olarak kistlerin oluşumu kesin değildir, ancak böyle bir olasılık olduğu unutulmamalıdır.
Kistler, anne karnında yapılan kontrollerde tespit edilebileceği gibi doğum sonrasında yapılan bilgisayarlı tomografi çekimlerinde de fark edilebilir. Bu yönü ile akciğer kanseri teşhisi ile benzerlik gösterdiğini ifade etmek yanlış olmayacaktır.
Bebeklerde akciğer kisti nedenleri, bunun türüne bağlı olarak farklılık gösterir. Dolayısıyla nedenlerden bahsetmek için kistin türü dikkate alınmalıdır.
Bebeklerde Akciğer Kisti Belirtileri
Bebeklerde akciğer kisti, çoğunlukla anne karnında oluştuğu için bu dönemde belirti vermez. Doğum sonrasında ise bazı vakalarda herhangi bir semptom olmazken, bazılarında ise belirgin semptomlar ortaya çıkar. Bebeklerde akciğer kisti belirtileri şunlardır:
- Nefes darlığı
- Sık nefes alma
- Nedeni bilinmeyen huzursuzluk ve sık ağlama (Göğüs ağrısı kaynaklı)
- Öksürük
- Hırıltılı nefes alma
- Bebeğin ten renginde değişim, morarma
Bunlar, bebeklerde kist belirtisi olarak kabul edilen durumlardır. Ancak her vaka farklı olduğundan belirtiler ve şiddetleri de farklılık gösterir. Öksürük ve nefes darlığı gibi semptomlar, akciğer kanseri belirtileri ile benzerlik gösterir.
Bebeklerde Akciğer Kisti Türleri
Bebeklerde doğumdan gelen üç farklı akciğer kisti türü vardır. Bunlara dair detaylar, aşağıda yer almaktadır.
1 – Doğumsal Kistik Adenomatoid Malformasyon (CCAM)
Doğumsal kistik adenomatoid malformasyon (CCAM), en sık görülen doğumsal akciğer kistidir. Kısaca CCAM olarak ifade edilir.
CCAM; bebeğin anne karnındayken bronşlarının yanlış dallanma ile meydana gelir. Bu durumun nedeni tam olarak bilinmemektedir. Bronş gelişimi sırasında normal olmayan dallanmalara bağlı olarak farklı sayıda kist oluşur. Bunlar; tip 0, tip 1, tip 2, tip 3, tip 4 ve tip 5 olarak sınıflandırılır.
CCAM, bebek henüz anne karnındayken tespit edilir. 24. haftadan sonra yapılan ultrasonografi kontrollerinde bebeğin akciğerlerindeki kistler görülür. Kistlerin büyüklüklerine ve sayılarına bağlı olarak akciğer ve kalp yer değiştirebilir. Bebeklerde akciğer kisti böyle sorunlara neden olabilir. Bu durum çoğunlukla ciddi bir soruna neden olmaz.
İlk defa fark edilen kistler, zaman içerisinde küçülür, sabit kalır ya da büyür. Kistlerin küçülmesi ve sabit kalması çoğunlukla hasta lehine bir durum olarak değerlendirilir. Büyüme ise takip edilmesi gereken bir durum oluşturur.
CCAM, nadiren doğumun sonlanmasına neden olur. Büyük oranda anne adayları doğumlarını sorunsuz olarak gerçekleştirir. Buna karşın bebeklerde akciğer kisti, doğumdan hemen sonra solunum problemlerine yol açabilir. Bu yüzden anne adaylarının doğum için tam donanımlı bir hastane tercih etmesi gerekmektedir.
a) Doğumsal Kistik Adenomatoid Malformasyon (CCAM) Tedavisi
Anne karnında tespit edilen akciğer kisti, doğuma kadar düzenli olarak takip edilir. Doğum ile birlikte bebekler kontrol altında tutulur. Bu tür vakalarda çoğunlukla solunum problemi yaşanmaz. Kontrol altında tutulan bebeklerin akciğerleri bilgisayarlı tomografi (BT) ile kontrol edilir. Böylece ultrasonografide fark edilen kistler, çok daha detaylı olarak görüntülenir.
İlk BT görüntüsü, süreçteki izlem için temel bir dayanak noktası olarak kabul edilir. Taburcu edilen bebekte sürekli ağlama, solunum zorluğu ve vücutta renk değişimi gibi yakınmalar fark edilirse yenide BT çekilir. Bu türden yakınmalar olmadığında bebek 11 aylık olana kadar herhangi bir müdahalede bulunulmaz. Bebek 11 aylık olduğunda yeniden BT çekilir ve kistlerin durumu değerlendirilir.
Bebek büyüdükçe hareketlenir ve CCAM kaynaklı solunum yolu enfeksiyonları görülmeye başlar. Bu enfeksiyonlar, gelişimi olumsuz olarak etkiler. Zaman içerisinde kistlerin kötü huylu tümöre dönüşme riski dahi vardır. Bu tümör, akciğer kanseri türleri ile benzer özelliklere sahiptir.
CCAM teşhisi sonrasında tedavi için iki seçenek vardır. İlk seçenek ilaç tedavisi olup, önceliklidir. Diğer seçenek ise cerrahi müdahaledir. Akciğer kanseri ameliyatı ile benzer şekilde yapılır. Vakaların %20’isinde cerrahi işleme gerek kalmadan kistler gerilerken, %80’inde ise cerrahi müdahaleye ihtiyaç duyulur.
b) CCAM Ameliyatı
Ameliyat, kapalı ve açık olmak üzere iki farklı yöntemle yapılır. Açık ameliyatta kaburgalar arasında açılan uzun bir kesi ile akciğere ulaşılır. Kistlerin bulunduğu akciğer lobu çıkarılır ve kesi kapatılarak işlem tamamlanır. Bebeklerde akciğer kisti nedeniyle yapılan ameliyat sonrasında hastalar yoğun bakıma alınır ve gözetim altında tutulur. Sorun olmaması durumunda normal servise geçerler.
Kapalı ameliyatta hem iyileşme hem de hastanede kalma süresi daha kısadır. Üstelik prosedürün komplikasyon riskleri de düşüktür. Bebeklerde akciğer kisti hastalıklarından olan CCAM için yapılan kapalı ameliyatın aşamaları şu şekildedir:
| Aşamalar | Açıklama |
| Anestezi | Bebekler anestezi ile uyutulur. |
| Kesi | Kesi, kaburgalar arasında açılır ve ortalama büyüklüğü 1 cm’dir. |
| İşlem | İlk olarak kamera ile girilir ve kistler tespit edilir. Daha sonra kistlerin olduğu dokular kesilerek çıkarılır. Özel tıbbi cihaz, ile hava kaçaklarının oluşmaması sağlanır. |
Kapalı ameliyat, gerekli görülmesi durumunda bebekler 6 aylıkken yapılır. Bu noktadaki kararı çocuk doktorları ile göğüs cerrahları birlikte verir.
2 – Pulmoner Sekestrasyon
Pulmoner sekestrasyon; akciğerin bir bölgesinin aorttan gelen ve normal olmayan bir damarla beslenmesine bağlı olarak oluşan kistlerdir. Normal fazla olan kan akışı nedeniyle aşırı kanlanma ve buna bağlı farklı hasarlar oluşur. Kistler de bu hasarlardan biridir.
Kistler, zaman içerisinde kanamalara ve enfeksiyonlara yol açar. Buradan kaynaklı farklı sağlık problemleri oluşur. Bütün bunlar ise hastaların sağlık durumunu olumsuz olarak etkiler. Belirtileri şunlardır:
- Öksürük
- Tekrarlayan solunum yolu enfeksiyonları
- Göğüs ağrısı
Anne karnında meydana gelen bu rahatsızlığın nedeni bilinmemektedir. Doğumdan sonra çekilen kontrastlı (ilaçlı) BT ile bu damarın varlığı aranır. BT görüntüsünde damarın varlığı tespit edilirse bebek 6 aylık olduğunda ameliyata alınır. Operasyon, akciğer kanseri tedavisi yöntemlerinde de kullanılan kapalı ameliyatla yapılır.
Operasyonun ilk aşamasında normal olmayan damar kapatılır. Daha sonra ise kistlerin bulunduğu akciğer lobu kapalı yöntemle çıkarılır. Bu prosedürün başarı oranı, operasyonu yapan cerrahın deneyimi ve operasyonun yapıldığı kliniğin tıbbi yeterliliği ile yakından ilgilidir. Prof. Dr. Semih Halezeroğlu, bu alanda ciddi bir deneyime sahiptir.
Bebeklerde akciğer kisti için yapılan prosedür sonrasında hastalar birkaç gün hastanede gözetim altında kalır. Daha sonra taburcu edilir.
3 – Doğumsal Lober Amfizem
Bebeklerde akciğer kisti hastalıkları arasında yer alan lober amfizem, nadiren kistlere neden olur. Bu hastalık, bronş kıkırdaklarında oluşan bozukluklardan kaynaklı olarak ortaya çıkar. Nefeslerini rahat şekilde alan hastaların bronşlarına hava dolar. Bozuk bronş kıkırdakları nedeni ile buradan hava çıkamaz.
Bronşlarda biriken hava akciğerin genişlemesine yol açar. Genişleme nedeniyle kalpte ve bazı damarlarda basınç görülür. Kalp hızı yükselmesi ve nefes darlığı gibi semptomlar oluşur. Bunların şiddeti farklıdır.
Doğumsal lober amfizem, diğer bebeklerde akciğer kisti türleri gibi nedeni bilinmeyen rahatsızlıklardandır. Solunum sıkıntısı, hırıltılı nefes alma, göğüs asimetrisi, siyanoz ve beslenme zorlukları en önemli belirtileridir.
Tanı için röntgen, bilgisayarlı tomografi ve bronkoskopi gibi yöntemler kullanılır. Hastanın durumuna göre konservatif ya da cerrahi tedaviler uygulanır. Hafif semptomları olan ve oksijen satürasyonu kritik noktanın üzerinde bulunan hastalarda konservatif tedaviler tercih edilir. İhtiyaca göre solunum desteği ve oksijen tedavisi de uygulanır
Bu hastalığın kendi içerisinde farklı dereceleri vardır. Çoğu zaman takip önerilir. Ameliyat, son seçenek olarak kabul edilir. Yakınmaları çok fazla olan bebekler için ameliyat seçeneği değerlendirilir. Bu noktada akciğer kanseri tedavi yöntemleri ile farklılaşır.
Bebeklerde Akciğer Kisti ile İlgili Sık Sorulan Sorular
Bebeklerde akciğer kisti ile ilgili sık sorulan sorular ve bunların yanıtları aşağıda yer almaktadır.
1 – Anne Karnındaki Bebekte Kist Neden Olur?
Anne karnında yer alan bebeklerde akciğer kisti, farklı hastalıklardan kaynaklı olarak oluşur. Bunlar; lober amfizem, pulmoner sekestrasyon ve kistik adenomatoid malformasyon (CCAM) şeklindedir. Söz konusu hastalıkların nedeni ise tam olarak bilinmemektedir.
2 – Bebeklerde Akciğer Kisti Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Bebeklerde akciğer kisti ameliyatı, açık ve kapalı olmak üzere iki farklı şekilde yapılır. Her iki yöntemde de kist olan bölge çıkarılır. Ameliyat, ciddi bir uzmanlık ve deneyim gerektirir.
3 – Bebeklerde Akciğer Kistleri Tedavi Edilebilir Mi?
Bebeklerde akciğer kisti, nadir sayılabilecek bir durumdur. Hastalığın nedenine ve bebeğin durumuna göre tedavide başarı olasılığı farklılık gösterir. Anne karnındayken nadiren doğumun sonlanması gerekir. Doğan bebeklerin tedavisi için cerrahi ve konservatif tedavi yöntemleri vardır.
4 – Bebeklerde Akciğer Kisti Kendiliğinden Geçer Mi?
Anne karnında fark edilen bebeklerde akciğer kisti zaman içerisinde küçülerek tamamen kaybolabilir. Buna karşın büyüme riski de vardır. Dolayısıyla hastaların takip edilmesi gerekmektedir.
5 – Bebekteki Akciğer Kisti Nasıl Anlaşılır?
Bebeklerde akciğer kisti, anne karnındayken 24.haftadan sonra yapılan ultrasonografi ile görünmeye başlar. Doğduktan sonra ise bilgisayarlı tomografi gibi yöntemlerle tespit yapılır.