Bronşektazi bronş genişlemesi olarak bilinen bir hastalıktır. Peki, Bronşektazi nedir tıp? İşte tüm detaylar;
Hastalık; akciğer içindeki hava yollarında meydana gelen harabiyet sonucunda bronşların kalıcı olarak genişlemesidir. Genişleyen bronşların normal ve elastik yapısını kaybetmesi, içinde biriken maddelerin dışarı atılmasını güçleştirmektedir. Bu durumsa zamanla akciğerde enfeksiyonlara yol açar. Dolayısıyla bu durumla karşı karşıya kalan hastalar; öksürük, balgam çıkarma ve sürekli solunum yolu enfeksiyonlarından yakınmaya başlar.
Bronşektazi Neden Olur?
Bronş genişlemesi, genel olarak akciğerde ortaya çıkan enfeksiyonlar sonucu meydana gelmektedir. Enfeksiyonun akciğere girmesi ile beraber bronşlar genişleyip kalınlaşır. Ancak bronş genişlemesi meydana gelebilir. Hastalığın nedenleri genellikle şu şekildedir;
- Genellikle bronş hasarı çocukluk çağında geçirilmiş olan enfeksiyonlara bağlı olarak ortaya çıkar. Bu enfeksiyonlar kızamık ve boğmaca gibi rahatsızlıklardır.
- Bağışıklık sistemindeki bozukluklar
- Geçirilmiş tüberküloz (verem)
- Doğumsal bronş bozuklukları
- Nefes borusuna kaçan yabancı cisimler
- Kistik fibrozis
- Bazı nadir iyi huylu bronş tümörleri
- HIV
- KOAH
- Diyabet
- Crohn ve kolitis ülseroza
- Romatizmal ya da bağ dokusu hastalıkları bronşektaziye sebep olabilir.
Bronşektazi Teşhisi Nasıl Konulur?
Bronş genişlemesi teşhisinde hastanın muayene bulguları ve yakınmaları dikkate alınmaktadır. Genellikle hastalar bol miktarda balgam çıkarma ve sık sık solunum enfeksiyonları geçirmektedir. Bu durumdan rahatsız olan hastalara normal akciğer grafileri çekilir. Ancak bronşektazi akciğer grafisi ile tam olarak teşhis edilmemektedir.
Akciğer kanseri teşhisi gibi detaylı tetkiklerin yapılmasına da gerek yoktur. Bu hastalığın teşhisinde kullanılan en önemli tanı aracı yüksek çözünürlüklü bilgisayarlı tomografi çekilmesidir. BT çekimi kesin sonuç verir. Bronkoskopi ise her hastada gerekli görülmeyebilir.
Bronşektazi Belirtileri Nelerdir?
Bronşlarda enfeksiyon sonucu oluşan genişleme beraberinde bir takım belirtileri getirmektedir. Akciğer kanseri belirtileri gibi başta bu hastalık da, kronik ve tekrarlayan inatçı öksürükle kendini göstermektedir. Bronş genişlemesinin diğer belirtileri ise şu şekildedir;
- Öksürük
- Sık solunum yolu enfeksiyonları
- Bol miktarda balgam çıkarma
- Nefes darlığı
- Ağız kokusu
- Halsizlik
- Çocuklarda gelişme geriliği
- Zayıflama
- Bronşektazi çomak parmak
- Hemoptizi
- Zatürre ve ateş
- Gece terlemesi
- Göğüs ağrısı
- Hırıltılı solunum
Bronşektazi Tedavisi Nasıldır?
Bronş genişlemesi ve akciğer kanseri nedir gibi soruların cevaplarını net olarak verilmesi gerekir. Çünkü bu hastalıkların ne olduğu ve nedenleri tedavi açısından büyük önem taşır. Göğüs cerrahisi ve göğüs hastalıkları uzmanları en iyi tedavi şeklini belirlemektedir. Prof. Dr. Semih Halezeroğlu, bu alandaki tecrübesi ve başarılarıyla adından söz ettirmektedir.
Bronş genişlemesinin spesifik bir tedavisi yoktur. Öncelikle hastaya uygun antibiyotik tedavisi ve nefes açıcı ilaçlar verilir. Hastalık bu tedavi yöntemleri ile kontrol altına alınır. Daha sonra ise şu adımlar gerçekleştirilir;
| Bronş Genişlemesi Tedavi Yöntemleri | |
| Postural drenaj yani hastaların belli pozisyonlarda öksürerek balgamlarını çıkartmasıdır. Bu yöntemle bronş temizliği sağlanır. | Solunum fizyoterapisi; bu yöntem ile hastaların akciğerleri güçlenir ve akciğer kapasitesi artırılır. |
| Bronkoskopi | Tedaviye yanıt alınmadığı durumlarda ameliyat |
| İki akciğerin ileri derecede hasta olması durumunda ise akciğer nakli | Hipoksi yani uzun süreli oksijen tedavisi |
| Balgam söktürücü ilaçlar | Mukolitik ilaçlar |
Bronşektazi Tedavisinde Ameliyat Ne Zaman Uygulanır?
Akciğer kanseri ameliyatı hastalığın ilk evrelerinde gerçekleşmektedir. Ancak bronş genişlemesi gibi rahatsızlıklarda, hastanın normal yaşantısının bozulduğu ve ilaçlarla tedavinin mümkün olmadığı durumlarda ameliyat önerilmektedir. Hafif bir şekilde geçirilen bronş genişlemelerinde ameliyata gerek duyulmaz. Ameliyata gerekli kılan durumlar şöyledir;
- İlaçlarla tedavinin mümkün olmadığı durumlar
- Ağızdan öksürükle beraber kan gelmesi durumu
- Hastanın yaşam kalitesinin bozulduğu durumlar
- Sık sık hastane yatışı gerektiren hastalar
- Akciğer boşluğunda iltihaplanma olan hastalar
1 – Bronşektazi Kapalı Ameliyat (Tek Port VATS)
Bronş genişlemesinde de akciğer kanseri tedavi yöntemleri arasında en etkili olarak cerrahi tedavi yöntemleri kullanılır. Bu hastalıkta yapılan ameliyatlar açık ve kapalı olmak üzere iki farklı şekilde uygulanmaktadır. Zamanla açık ameliyat yani torakotomi yerini kapalı ameliyat yöntemine bırakmıştır. Ameliyatta hastanın yaşam kalitesini artırmak amacıyla gerçekleşmektedir. Kapalı ameliyata dair detaylar şöyledir;
- Etkili ameliyat yöntemlerinden biri olan kapalı ameliyatta 3 veya 4 cm’lik 1 adet kesi atılmaktadır. Bu kesiden bir kamera ve ilave cerrahi aletler ile operasyon ilerletilmektedir.
- Kaburgalar arası genişletilen alandan hastalıklı akciğer lobu çıkartılmaktadır.
- Ameliyat yaklaşık olarak 2 saat kadar sürmektedir.
- Hastaların büyük bir çoğunluğu ameliyattan 4 veya 5 gün sonra taburcu olmaktadır.
- Bu ameliyat yönteminde komplikasyon gelişme oranları son derece düşüktür.
2 – Ameliyat Riskleri Nelerdir?
Her ameliyatta belli bir risk ihtimali bulunmaktadır. Ancak bu risk ameliyatın şekli, ameliyatı gerçekleştiren cerrahi ekibin tecrübesi, ameliyatın yapıldığı hastanenin donanımı ve hastada bulunan ilave hastalıklara bağlıdır. Tecrübeli cerrahlar tarafından donanımın yüksek olan hastanelerde gerçekleştirilen operasyonlarda risk durumu son derece düşüktür.
Ameliyat sonrası bazı riskler olabilir. Bu durum hastaların %5-7’sinde görülmektedir. Özellikle cerrahi işlemle akciğer lobunun çıkartılması durumunda 30 gün içerisinde vefat oranı, binde 8 ile %1.5 arasında değişiklik göstermektedir. Ancak sağ ve sol bir akciğerin tamamında bronş genişlemesi bulunuyorsa, ameliyat sonrası komplikasyon oranı oldukça yüksektir. Ameliyat sonrası gelişebilecek komplikasyonlar şu şekildedir;
- Kanama
- Enfeksiyon
- Zatürre
- Akciğerlerden hava kaçağı olması
Bronşektazi Ameliyatı Sonrası Nelere Dikkat Edilmeli?
Bronş genişlemesi hastaları ve akciğer kanseri tedavisi tamamlanan hastaların doktorun önerdiği şekilde kontrollerini aksatmamaları gerekmektedir. Özellikle herhangi bir şikâyet durumunda zaman kaybetmeden doktora başvurmaları gerekir. Hastaların;
- Tedaviye düzenli bir şekilde devam etmesi
- Pulmoner rehabilitasyon önerilerine uyması
- Her yıl grip aşısı ve önerilen şekilde zatürre aşısı yaptırması
- Sağlıklı ve dengeli beslenmeye özen göstermesi
- Düzenli egzersiz ve kaliteli uyku ile hayat kalitelerini düzeltmeleri
- Sigara gibi tütün ürünlerinden mutlaka uzak durmaları gerekir.
Bronşit ve Bronşektazi Farkı Nedir?
Sıklıkla bronşit ile karıştırılan bronş genişlemesi, herhangi bir sebeple bronşların akciğer hava yollarını genişletmesini kapsamaktadır. Yani bu hastalık bronşitten daha farklı olarak akciğer hava yollarının kalıcı olarak genişlemesidir.
Bronşektazi Hastalarının Yaşam Süresi Ne Kadar?
Bronşektazi hastalarının yorumları genel anlamda tedavinin başarılı olduğu yönündedir. Günümüzde modern tedaviler ile ortalama yaşam süresi %55’e kadar yükselme göstermiştir.
Bronşektazi Hastaları Nerede Yaşamalı?
Bronş genişliği hastalığı bulunan kişiler için en ideal yaşam ortamı, havanın temiz olduğu yerlerdir. Özellikle ılıman hava tipine sahip olan yerler bu kişiler için uygundur. Ayrıca hastaların sigara dumanı ve ağır kimyasal kokusundan uzak durması da gerekir.
Bronşektazi Hastaları Koşabilir mi?
Bu hastalığa sahip olan kişilerin sağlıklı bir yaşam tarzını benimsemesi gerekir. Özellikle düzenli egzersiz yaparak yaşam kalitelerini arttırmaya yönelim göstermelilerdir. Ancak bu egzersizleri yaparken kendilerini yormamaya özen göstermelilerdir. Düzenli tempolu yürüyüş yapmak daha uygundur.
Bronşektazi Engel Oranı Nedir?
Akciğer enfeksiyonlarda özür oranı hesaplamak için solunum fonksiyon testlerini yapılması gerekir. Akciğerlerde az etkilenme varsa %20, orta derecede etkilenme varsa %40 ve ağır derecede etkilenme varsa %80 engel oranı verilir.
Bronşektazi Ölümcülmüdür?
Kalıcı bir akciğer rahatsızlığı olan bronş genişlemişi yaşam boyu takip edilmektedir. Eğer öksürük ve diğer semptomlar şiddetli veya akciğer çalışma performansı açısından bozulmuşsa; bu hastalıkta ciddi vakalar ortaya çıkabilmektedir. Ancak hastalığın akciğer kanseri türleri kadar ölümcül bir seyri bulunmamaktadır.
Sık Sorulan Sorular
Günümüzün yaygın olan akciğer enfeksiyon hastalıkları arasında bronş genişlemesi yer almaktadır. Rahatsızlık ile ilgili en sık sorulan sorular şöyledir;
1 – Bronşektazi Tehlikeli midir?
Eğer öksürük ve diğer semptomlar şiddetli ise bronş genişliği tehlikeli olabilmektedir.
2 – Bronşektazi Hastalığına Ne İyi Gelir?
Hastalığın ilk etabında antibiyotik ve nefes açıcı ilaçlar tedavi için tercih edilmektedir. Böylelikle akciğerler güçlendirilir ve kapasitesi artırılır. Solunum fizyoterapisi, bazen bronkoskopi ve tedavi yanında alınması ameliyat önerilir.
3 – Bronş Genişlemesi Neden Olur?
Bronş genişlemesi doğuştan olabileceği gibi sonradan da gelişmektedir. Bağışıklık sistemindeki bozulmalar, çeşitli rahatsızlıklar ve çocukluk döneminde geçirilen rahatsızlıklar; bu hastalığın nedenleri arasındadır.
4 – Bronşektazi Akciğer Filminde Çıkar mı?
Akciğer filminde bronş genişliği saptanamayabilir. Hastalığın kesin teşhisi için BT çekimi yapılması daha sağlıklıdır.