Prof. Dr. Semih Halezeroğlu
Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi
Göğüs Cerrahisi Ana Bilim Dalı Başkanı
Akciğer metastazı
Bir kanser veya sarkomu yani kötü huylu bir tümörü iyi huylu tümörlerden ayıran en önemli özellik kötü huylu tümörlerin başka organlara yayılma yapma olasılığına sahip olmasıdır. Birçok organdaki kanser veya sarkomlar (örneğin barsak, meme, mide, böbrek, kemik gibi) akciğere sıçrama, yayılma yani metastaz yapabilirler.
Vücudumuzda ortaya çıkan her türlü kötü huylu tümörde akciğer yayılma olasılığı vardır. Bunun sebebi akciğerlerimizin vücudumuzun her yerindeki kanın kan dolaşımı ile mutlaka geçmek zorunda olmasıdır. Yine de bazı organ tümörleri (örneğin kemik sarkomları, kolon veya rektum kanserleri ve meme kanserleri gibi) diğer organ tümörlerine göre (örneğin böbrek, karaciğer, deri kanserleri gib) akciğer metastazı yapmaya daha yatkın olurlar. Ayrıca, sarkom denilen kötü huylu tümörlerde akciğer metastazları kanserlere göre çok daha sık görülür.
Metastazlar başka organdaki kötü huylu tümör teşhis edildiği anda tespit edilebileceği gibi bu tümörün tedavisi sırasında veya tedaviden bir süre sonra da ortaya çıkabilir. Bazı durumlarda metastazlar her iki akciğerde çok sayıda ve yaygın olabileceği gibi sadece tek bir adet olarak da görülebilir. Yine, bazı durumlarda metastaz sadece akciğerde olabileceği gibi aynı zamanda farklı organlarda da metastaz oluşturmuş olabilir.
Resimde 39 yaşında bir hastamızda malin melanom tedavisinden 3 yıl sonra sol akciğere yaptığı metastaz görülmektedir.
Akciğerde ortaya çıkan metastazlar akciğerin kendi (primer) kanserlerinden farklı özellikler taşıdıkları için hem teşhis hem de tedavi yaklaşımları farklılık gösterir. Akciğerde metastaz ortaya çıkması durumunda uygulanacak tedavi yöntemi genellikle kemoterapi, hedefe yönelik tedavi (akıllı ilaçlar) veya immunoterapi şeklindedir. Ancak bazı durumlarda akciğerdeki yayılmanın (metastaz) ameliyat ile çıkartılması tüm bu tedavilerden daha iyi sonuç verebilir.
Akciğer metastaz ameliyatı hangi durumlarda uygulanır?
Akciğer metastazlarının tedavisinde cerrahi her zaman ilk seçenek değildir! Akciğer metastazı olması durumunda ilk başvurulacak doktorlar medikal onkoloji uzmanlarıdır. Akciğerdeki metastatik kitlelerin tamamen çıkarılması ve geride metastatik kitle kalmaması çoğu kez tam iyileşme sağlayabilir. Bununla birlikte mevcut ilaç tedavileri de aynı faydayı sağlayabiliyor ise ameliyat yerine ilaç tedavisi uygulanır. İşte bu kararı hastayı tedavi eden medikal onkoloji uzmanları vermektedir. Eğer ilaç tedavisine yeterli yanıt alınamadığı veya alınamayacağı tespit edilmiş ise medikal onkoloji uzmanı bir göğüs cerrahisi uzmanı ile konsültasyon yaparak ameliyatla bu metastazların çıkartılabilmesinin mümkün olup olmadığını tartışırlar.
Sadece seçilmiş özelliklere sahip hastalarda akciğer metastazları için ameliyat uygulanabilir. Bir akciğer metastazı durumunda ameliyat uygulanabilmesi için aşağıdaki dört durumun da mevcut olması gerekir:
- Metastaz yapan kanserin veya sarkomun tam olarak tedavi edilmiş olması gerekir (ameliyat, ilaç veya radyoterapi ile). Tedaviyi yapan hekim ana kanserin artık vücutta bulunmadığını tespit etmiş olmalıdır (örneğin, barsak kanseri nedeniyle ameliyat uygulanmış ve kemoterapi görmüş ve artık vücutta barsak kanseri kalmamış gibi).
- Vücudun akciğer dışında başka hiçbir organında metastaz bulunmamalıdır. Tek metastaz olan organ akciğer olmalıdır.
- Hastanın solunum fonksiyonları ameliyat için yeterli düzeyde olmalıdır.
- Metastazların çıkartılması sonrasında sağlıklı bir yaşam için yeterli miktarda akciğer dokusu kalacağı öngörülmüş olmalıdır. Yani, her iki akciğerde ve çok sayıda metastaz olması durumunda ameliyatla bütün metastazların çıkartılması halinde kalacak akciğer dokusu miktarı önemlidir.
Bu kriterler dışında tümörün cinsi, ilk kanser ile metastazın ortaya çıkışı arasındaki geçen sürenin uzunluğu veya kısalığı ve hastanın genel durumu ile ilgili parametreler de ameliyat kararı vermekte önemlidir.
Akciğer metastaz ameliyatında kullanılan yöntemler nelerdir?
Akciğer metastaz ameliyatında şu yöntemler kullanılır.
- Sadece metastatik kitlenin çıkarılması,
- Akciğerin segmentinin çıkarılması,
- Bulunduğu akciğer lobunun çıkarılması ya da
- Akciğerin tamamının çıkarılması (çok nadir)
Akciğer metastaz ameliyatında açık yöntem ile metastazların çıkartılması tercih edilir. Kapalı ameliyat / endoskopik ameliyat yani VATS yöntemi ile çok küçük metastazların görülemeyebileceği düşünülmektedir. Bu nedenle metastaz ameliyatlarında açık yöntem daha çok kullanılır. Bununla birlikte günümüzde bilgisayarlı tomografilerin çok ileri düzeyde gelişme göstermiş olması sebebiyle bu durum değişmeye başlamıştır. Bilgisayarlı akciğer tomografisinde akciğerdeki en küçük metastazlar dahi tespit edilebilmektedir. Böylece daha önce sadece ameliyat sırasında tespit edilebilen milimetrik metastazların var olup olmadığı ameliyat öncesi çekilen tomografi ile tespit edilebilmektedir. Bu nedenle artık bir çok akciğer metastazı hastasında açık yönteme gerek kalmadan kapalı yöntemle akciğer metastaz ameliyatları da başarılı şekilde yapılmaya başlanmıştır.
Akciğer metastaz ameliyatı nasıl yapılır?
Kapalı yöntemde kaburgalar arasından 1 cm genişliğinde bir cerrahi kamera ilerletilir. Metastazlı bölge görülür ve kameranın yanından ilerletilen tıbbi aletlerle metastazlı akciğer bölümü kısmi olarak çıkartılır. İşlem sonrası bu kesiden 1 adet dren konularak operasyon tamamlanır (aşağıdaki youtube videomuz).
Açık yöntemde ise kaburgalar arası yaklaşık 15 cm açılarak akciğerdeki metastaz elle bulunur ve uygun yöntemle çıkartılır.
Akciğer metastaz ameliyatının riskleri nelerdir?
- Akciğerden uzamış hava kaçağı,
- Kanama,
- Narkoz alımına bağlı riskler (kalp krizi geçirmesi, pıhtının bir damarı tıkaması gibi) ve
- Enfeksiyon riskler arasında sayılabilir.
Ameliyatın ardından hastanede kalış süresi ne kadardır?
Akciğer metastazı ameliyatı için hastanede kalış süresi ortalama olarak üç ile 5 gün arasında değişir. Kapalı ameliyatlardan sonra kalış süresi açık ameliyatlara göre daha kısadır.
Akciğer metastaz ameliyatından sonra ek tedaviler gerekiyor mu?
Patoloji sonucuna ve akciğer metastazının tam çıkarılıp çıkarılmama durumuna göre kemoterapi ve/veya radyoterapi cerrahi tedaviye ilave olarak uygulanabilir. Bu her hastada gerekli değildir.
Uluslararası Kaynaklar Akciğer Metastazında Ne Öneriyor?
Belli kurallar ölçüsünde akciğerdeki metastazların cerrahi tedavisi tüm uluslararası kaynaklarca önerilen yöntemdir. Uluslararası kaynaklarda akciğer metastazlarının mümkün olduğu sürece cerrahi olarak çıkarılmasını önermektedir. Hastalıksız sağ kalım süresinin ameliyat olan ve metastazların tamamen çıkartılan hastaların medikal tedavi alan hastalara oranla çok daha iyi olduğu gösterilmiştir.
Merhaba hocam babam iki yıl önce kolon kanseri teşhisi kondu ve ameliyat oldu ameliyatta bağırsağın büyük kısmı alınıp bağırsak dışarı çıkarıldı ameliyattan sonra kemoterapi görmedi sadece 6ayda bir film çekildi bugüne kadar hiç birşey çıkmadı en son 3qy önce çekilen Bt,TORAKS DA sağ akciğer üst lob posterior segmentte 5.5mm,sol akciğer alt lob superior segmentte 6mm çaplı sunplevral nodüller tespit edildi.
Lütfen bana bunu açıklayabilir misiniz şimdi nasıl bir gidişat uygulanıcaktır?korkulması gereken bir durum bar mı? Yardımcı olursanız çok sevinirim şimdiden teşekkürler
Daha önce çekilmiş olan bilgisayarlı tomografide akciğerde bu nodüller görülmemiş ise bunların metastaz olduğunu düşünmek gerekir. Bu durumda bir PET-CT çekilip vücudun diğer kısımlarında herhangi bir şey olup olmadığına baktıktan sonra tümör kurulunda tartışılarak hastanıza kemoterapi mi yoksa ameliyat mı (metastazektomi) daha uygun olacağına karar verilmelidir.
Eğer daha önce tomografi çekilmemişse (sadece düz akciğer grafisi çekilmişse) bunların yeni mi yoksa eskiden beri var olan iyi huylu nodüller mi olduğunu anlamak için nodüllerin bilgisayarlı tomografideki özelliklerine bakmak gerekiyor. Çoğu zaman metastatik nodüller bilgisayarlı tomografide belirgin özellikler gösterir. Eğer iyi huylu olduğu düşünülüyorsa yine de 2 ay sonra yeni bir tomografi çekilerek karşılaştırma yapmak gerekir.
Hocam Merhaba,
Ablam (50 yaşında) 2013 aralık ayında meme kanseri teşhisi konulup sol memesi ve 20 adet lenfi alındı.Lenflerde tututlum gözlemlenmedi..8 kür kemoterapi ve radyoterapi aldı.Bundan 3 ay önce sırt ağrısı ve sonrasında nefes darlığı şikayetleriyle göğüs hastalıklarına gitti ve akciğer röntgeninde sıvı toplanması görüldü.2 gün üstüste ciğerinden 2,5 Lt sıvı alındı.2.gün alınan sıvıda kanser hücreleri görüldü ve Pet çekildi.Pet raporunda akciğerde milimetrik nodüllere rastlandı.Biyopsi önerildi.Ancak biyopsi işlemi sırasında tekrar sıvı toplanması görüldü ve ertelendi dren takılıp sıvı peyderpey boşaltılıp pazartesi (10.08.2015)günü yapılacak ve salı günü doktoru ilk kemoterapisini yapacak.Doktoru biyopsi raporuna göre 2.kemoterapide ilacı azaltıp arttırabileceğini belki de akıllı ilaç kullanabileceğini söyledi.
Hocam ablamın kanseri metastaz olduğu için (biyopsi yapmadan anlaşılabilir mi bilmiyorum metastaz olduğu, ilk ciğerde oluşmuş bağımsız bir kanser olamaz mı?)doktoru bizimle hiç ümitli konuşmuyor.Akciğer metastazlarında sağkalım oranı çok mu düşüktür?Kemoterapiye vücudunun cevap vermesi durumunda tamamen kurtulan hastalar olmuyor mu?
Şimdiden teşekkür ederim Hocam…
Hülya hanım merhaba, burada söz konusu olan şey her iki akciğerde ortaya çıkmış kanser değil, meme kanserinin akciğer ve akciğer zarına yayılması (metastaz) durumudur. Siz belki akciğer kanseri olsa daha iyi olurdu diye düşünüyorsunuz ama hiç öyle değil. Meme kanserinin metastazları nispeten iyi seyirlidir. Uygun tedaviyle uzun süre sağ kalım sağlanacağına eminim. Burada diğer önemli bir konu su toplanmasının önlenmesidir. Bunun için Talk kullanılarak yapıştırma (plörodez) işlemi gerçekleştirilirse hastanın yaşam kalitesinde de belirgin iyileşme sağlanır. Acil şifalar dilerim.
Hocam çok teşekkür ederim.Bundan sonraki tedavi sürecinde sizden bilgi konusunda soru sorarak yardım almam mümkün mü ? Değerlendirmeleriniz benim için çok değerli.
Hocam iyi günler,
Yukarıdaki mesajda ablamın durumunu belirtmiştim.Sonrasında tekrar sıvı patolojisi ve biyopsi yapıldı.Biyopsi de hem kanser hem enfeksiyon taraması yapıldı.Tüm tetkiklerde sonuç temiz geldi.Ancak sıvı toplanması devam ediyor.Kültür testinde sadece kırmızı kan hücrelerine rastlanmış..Milimetrik nodüllerin varlığı ve sıvı toplanması kanser yada enfeksiyon sonucu değilse sizce başka ne gibi nedenlerden oluşur.Şuan koyulan herhangi bir teşhis mevcut değil.
Saygılarımla,
Hülya hanım göğüs boşluğu içerisinde sıvı toplanmasına sebep olan başlıca etkenler enfeksiyon ve kanserlerdir. Bunların olmadığını alınan sıvı ile teyid etmişlerse sıvının oluşmasına sebep olan diğer etkenler için torakoskopi işlemi ile plevra denilen zardan biyopsi yapmak gerekir. Bu etkenler tüberkülozdan bir çok romatolojik hastalığa kadar uzanan uzun bir listedir. Ayrıca sıvıda kanser tanısı konulmamış olması iyi bir sonuç olsa da yine de biyopsi almadan bu olasılık tam olarak ekarte edilemez. Teşhisiniz için söylediğim gibi torakoskopi işlemi uygulanmalıdır. Acil şifalar dilerim.
Hocam babama Gazi Ünv. Tıp fak. pet araştırması ile akciğer kanseri teşhisi konuldu.Kanserin tüm akciğere yayıldığı ve troidede sıçradığı belirtildi. 20 gün önceki tomografimizde sağ akciğer alt lob posterior segmetide 8mm çaplı olmak üzere 8-10 adet parankimal nodül tespit edidi. Yapılan bronskobide patoloji sonuçlarından bir teşhis konmadı ve pet istendi 2 gün önce yaptırdık. Doktorumuz kanserin tüm akciğere dağıldığını kemiğe ve troidede sıçradığını ifade etti.Yapılacak hiç bir şey olmadığını ifade etti.Dünyamız karardı.Boğazından biyopsi için parça aldılar onun sonucu haftaya çıkacak. Ağrılarını azaltıcı ilaçlar verilece galiba,hocam bu gibi durumlarda bir umut çırpınmak istiyoruz.Çaresizlik çok zor.Sizce ne yapmamız lazım ? Bundan sonra yapılacaklar hastaya işkence mi? Yapılmamasıda biz ve yakınlarına işkence bir ümit ışığı bekliyoruz.Gözümüzün önünde öüme doğru gitmesini izlemek çok zor.Siz belki bizim gibi binlerce hasta yakını ve onlara bir şey anlatma derdindesiniz bizde birümit küçükde olsa bir ümit…Şimdiden ilgilendiğiniz için teşekkürler…
Türkan hanım, akciğer kanseri denilen hastalık tüm dünyada ve ülkemizde veba gibi salgın durumunda. Her yıl sadece ülkemizde 50 binden fazla kişi bu hastalığa yakalanıyor ve ne yazık ki geç teşhis edildiğinde bunların büyük çoğunluğu kanserin yayılması sebebiyle aynı yıl içinde kaybediliyor. Burada önemli olan sigara denilen illetin sebep olduğu kanseri sigara içmeyi bıraktırarak önlemektir. Yoksa kanser bu aşamaya (son evre) geldiğinde dünya tıbbının elinde buna yapacak hiç bir şey mevcut değil. Bu aşamada size önerim eğer hastanızın genel durumu iyi ise kemoterapi başlanmasıdır. Ayrıca ağrılar için uygun şekilde tedaviler uygulanması ve hastanın destek tedavileri ile genel durumunun iyileştirilmesi sağlanmalıdır. Artık vücudun bir çok yerine yayılmış kanserden tamamen kurtulmak diye bir şey söz konusu olamaz. Sadece hastamızı yaşadığı sürece daha az sıkıntı çekecek şekilde yaşatmaya gayret etmek gerekir.
Hocam verdiğiniz bilgiler için teşekkürler… Hocam alternatif tıp yani bitkisel ilaçlar için öneriniz ne olur.Çaresizliği kullanan bir çok insan var. Mantar şurubu ,eşek sütü,çörek otu yağı,kenevir yağı… gibi bir çok ürünün yararlarından bahsedenler var. Hatta Küba ‘da aşısı var diyenler. Tabi ki çaresizlik çok zor .Bunları size sormamda çok anlamlı ve bilimsel olmadığını bilsem de bir ümit ile araştırmaya devam ediyoruz. Sadece paylaşmak istedim…